كندوان جزو سه روستاي شگفت انگيز دنياست كه توجه گردشگران داخلي و خارجي را به خود جلب كرده است به طوري كه سالانه ٣٠٠ هزار گردشگر از اين روستاي تاريخي بازديد مي كنند.خبرنگار خراسان كه به اين روستاي صخره اي در ٦٢ كيلومتري تبريز سفر كرده است گزارش مي دهد: وقتي از سمت غرب تبريز به طرف شهرستان اسكو حركت مي كني پس از عبور از دره اي سر سبز با رودخانه اي كه البته امسال نشانه هاي كم آبي در آن هويداست به منطقه كوهستاني سهند مي رسي كه روستاي تاريخي كندوان در آن واقع است. شيوه بناي خانه هاي اين روستا از نوع معماري صخره اي به شكل مخروطي يا كله قندي مربوط به قرن هفتم هجري است.
برخي از باستان شناسان قدمت اين روستا را به دوره هاي پيش از اسلام نسبت مي دهند. در دل اين تپه هايبلند كه ارتفاع بعضي از آن ها به ٤٠ متر مي رسد آغل، انبار و اتاقك حفر شده كه بسيار ديدني است و ضخامت جنس و طبقات تپه ها و مخروط ها از نوع اينمبريت و لاهار است كه بر اثر مخلوط شدن مواد آتشفشاني سهند با گل و لاي حاصل از باران سيل آسا به وجود آمده است. تشكيلات طبقات بر روي آبرفت قديمي واقع شده و رودخانه كندوان بيش از ١٠ متر از آن را حفر كرده و پايين برده است.كرانه هاي مخروطي شكل دامنه كوه هاي سهند براي گردشگران داخلي و خارجي يادآور بهترين مناظر طبيعي و تاريخي ايران است چرا كه اين دامنه روستاي تاريخي و توريستي كندوان را در دل خود جاي داده است. جاذبه هاي اين روستاي تاريخي به گونه اي است كه مشاوران سازمان بين المللي گردشگري از ديدن آن به وجد آمدند و كندوان را يك اثر جهاني دانستند.دره شمالي جنوبي سرسبز كندوان يكي از خوش آب و هواترين و زيباترين نقاط كوهستاني ايران به شمار مي رود كه علاوه بر نهر نسبتا بزرگ داراي چشمه هاي آب معدني نيز هست كه خواص پزشكي زيادي از جمله دفع سنگ كليه دارد. معماري صخره اي حاكي از صحنه هاي مبارزه وجدان انسان با طبيعت و در خدمت گرفتن صخره هاي طبيعت است.به يادماندني ترين ويژگي كندوان سيماي كالبدي آن است، طبيعت در اين بخش از كوهستان سهند، هنرنمايي خود را به شكل صخره اي سنگي دوك مانند در برابر چشم آدميان نهاده است و آدمي از زماني كه به روزگار ساسانيان مي رسد با كندن و حفاري كردن اين دوك هاي سنگي، يكي از ديدني ترين و كم مانندترين نمونه هاي معماري را باز آفريده است.نخستين كساني كه كندوان را شكل داده اند با كندن مكان هاي بايسته زندگي خود در دل سنگ ها بي آن كه سيماي طبيعت را براي رسيدن به خواسته خود دگرگون يا ويران كنند، دست به آفرينشي زده اند كه نشان از فرهنگ بسيار والاي زيست گروهي دارد. در تاريخ اين منطقه، اين گونه نقل شده است كه نخستين كساني كه به كندوان پا گذاشته اند، ساكنان روستايي به نام حيله ور- كه در دو كيلومتري غرب كندوان واقع بوده است- بوده اند كه در قرن هفتم هجري براي در امان ماندن از حمله مغول ها به دشتي در مقابل كندوان فعلي مهاجرت كرده اند و در طول مدت زماني به تدريج درون كران ها را حفاري كرده و پناهگاهي امن براي خود ساخته اند. از شگفتي هاي ديگر روستاي كندوان، آب چشمه هاي آن است. گفته مي شود آب كندوان براي درمان سنگ كليه موثر است.كندوان علاوه بر اين ها به خاطر لبنيات مرغوب و عسل طبيعي اش نيز شهرت دارد. مراتع سرسبز كوه هاي سهند از مهم ترين مراكز دامداري و دامنه هاي اطراف كندوان يكي از بهترين نقاط پرورش دام در ايران به شمار مي رود.
ثبت كندوان در فهرست آثار ملي ايران
بافت قديمي ترين روستاي كندوان كه يكي از زيباترين و منحصر به فردترين روستاهاي تاريخي كشور و تنها روستاي زنده صخره اي محسوب مي شود، هم اكنون با ساخت و سازهاي جديد در اين روستا كه متفاوت با بافت گذشته است با تهديدي جدي رو به رو شده است.وجود آب معدني، خانه هاي منحصر به فرد، دره هاي سرسبز و خرم، آب و هواي مطبوع و لبنيات و عسل مرغوب كوهستان، سبب جذب تعداد كثيري مسافر از نقاط دور و نزديك به اين روستا به خصوص در فصول مساعد سال مي شود. اين روستا به سبب ويژگي معماري صخره اي و بافت مخصوص آن در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است. توده ها و گدازه هاي مذاب آتشفشاني، به وسيله باد، برف و باران در طي هزاران سال متمادي شكل گرفته و به اين فرم در آمده است. كران ها در تابستان ها خنك و در زمستان ها گرم مي باشد. وضعيت كنوني بيشتر به معجزه طبيعي شباهت دارد. چنين حدس زده مي شود كه حمله مغول ها مردم را به اين روستاي صخره اي كشانده است.اين روستا طبق سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ١٣٧٥،١٣٧ خانوار و ٧٥٠ نفر جمعيت دارد كه به كار كشاورزي و دامداري و صنايع دستي اشتغال دارند. آن چه به كندوان هويت باستاني داده وجود ١١٧ خانوار و منزل مسكوني در درون توده هاي مخروطي و هرمي شكل صخره اي است. در واقع تداوم زندگي فعال و پويا در اين روستا مشخصه بارز آن است.روستاي كندوان داراي مسجد، حمام، مدرسه و آسيا مي باشد و كران مسجد يكي از بزرگ ترين كران هاي روستا را تشكيل داده است. به دليل شكل مخروطي خاص، اغلب كران هاي داراي طبقات مختلف، از داخل با يكديگر ارتباط ندارند، كران ها عموما داراي دو طبقه بوده و در بعضي موارد سه و حتي چهار طبقه نيز در آ نها ايجاد كرده اند.ارتباط طبقات بالايي كرانها با خارج، از طريق پلكان هاي بسيار زيبايي از بدنه خود كران تامين شده است. طبقه هم كف، اكثرا اسطبل بوده است و طبقات دوم و سوم و چهارم به عنوان سكونت گاه استفاده مي شود. در بعضي موارد از طبقه چهارم به عنوان انبار نيز استفاده مي شود. آبريزها اكثرا در كنار معابر و در خارج از كران ها و محيط مسكوني قرار دارند و هر چند خانواده به طور مشترك داراي يك آبريز هستند. آبريزها اكثرا داراي چند محل نشيمن و انباره مي باشد كه بستگي به شيب زمين دارد. به خاطر قطر و ضخامت زياد كران ها، ايجاد نورگير در طبقات پايين كار بسيار مشكلي است، بدين مناسبت نورگيرها اغلب در طبقات بالا واقع شده اند. جنس پنجره ها از چوب بوده اغلب به شكل شطرنجي و در آن ها قطعات كوچك شيشه تعبيه شده است. شيارهاي متعدد در روستا كران ها را از يكديگر جدا و شكل طبيعي كوچه هاي روستا را ايجاد كرده است. روي بعضي شيارها پل هايي از چوب ساخته اند كه كراني را به كران ديگر مربوط مي كند.آثار معماري صخره اي در اغلب نقاط جهان به چشم مي خورد كه در اكثر آن ها اكنون ديگر سكنه اي زندگي نمي كند ولي معماري صخره اي از نوع كندوان فقط در يك منطقه ديگر در روي زمين ايجاد شده و آن در دره زيباي گورمه تركيه است.
هتل ٥ ستاره بين المللي كندوان
هجوم گردشگران براي مشاهده اين روستاي تاريخي ايران، باعث شده است تا يك شركت گردشگري اقدام به تاسيس يك هتل ٥ ستاره بين المللي به نام لاله كندوان كند.هتل لاله كندوان در اسفند ماه سال ٨٥ با حضور رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، نمايندگان مجلس و جمعي از مسئولان اجرايي افتتاح شد. اين هتل ١٠ سوئيت اقامتي دارد كه ظرفيت آن اكثر اوقات صد درصد اشغال است. فاز اول نخستين هتل صخره اي جهان « كندوان» بيش از ٥٠٠ ميليون تومان هزينه داشته است. در فاز دوم قرار است ٣٠ سوئيت ديگر به آن اضافه شود.براي سهولت تردد گردشگران، مسير اسكو - كندوان در حال تعريض است. در مدخل ورودي كندوان باجه اخذ عوارض براي توسعه كندوان نصب شده است اما در زمان حضور خبرنگار خراسان اين باجه غير فعال بود. قرار است با تامين اعتبار لازم از سوي وزارت كشور، بافت جديد روستاي كندوان از بافت صخره اي آن جدا شود.مسئولان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان آذربايجان شرقي مي گويند: عقيده داريم كه زندگي بايد در خانه هاي صخره اي اين روستا وجود داشته باشد ولي بافت جديد آن در نقطه ديگري ساخته شود تا به هويت و نماي ظاهري آن لطمه وارد نكند. به گفته وي در تركيه و آمريكا با انتقال ساكنان خانه هاي صخره اي به نقطه اي ديگر، آن مناطق به روستاهايي مرده تبديل شدند و در حال حاضر كندوان تنها روستاي زنده صخره اي جهان است كه زندگي طبيعي مردم در آن جريان دارد.
گردشگران مزاحم
با اين كه بسياري از ساكنان اين روستا نسبت به حضور گردشگران كنجكاو، راضي به نظر نمي رسند چرا كه آن ها را مزاحم خود مي دانند اما برخي از آن ها نيز از اين موضوع خوشحالند چرا كه ورود گردشگران باعث رونق كسب و كار شده و اشتغال زايي كرده است. ناراحتي آن افراد معدود هم از اين است كه گردشگران مي خواهند به داخل خانه ها بروند و زندگي آن ها را ببينند. آن ها مي گويند اين جا نمايشگاه نيست اين جا خانه و كاشانه آن هاست و در آن زندگي مي كنند. از سوي ديگر معمولا گردشگران هر يك دوربيني به دست دارند و از خانه و افراد خانواده عكس و فيلم مي گيرند. مناسب ترين منظره و چشم انداز براي مشاهده كندوان، بلندي هاي ضلع مقابل رودخانه است و رفتن به اين منطقه مي تواند بدون هيچ مزاحمتي براي اهالي كندوان، كل روستا را در معرض ديد گردشگران قرار دهد. با اين وجود افرادي در روستا به عنوان راهنما هستند كه علاوه بر راهنمايي توريست ها خانه خود را نيز به آن ها نشان مي دهند و از اين راه درآمدي هر چند اندك كسب مي كنند يكي از همين راهنماها اجازه داد خبرنگار خراسان از منزلش بازديد كند. داخل خانه دو اتاق خواب داشت، جايي در دل اتاق اول براي گذاشتن تلويزيون كنده شده بود، كف حياط اين خانه پشت بام منزل پايين دستي است. همه پوشش ها و زيراندازهاي خانه اعم از فرش ها، گليم ها، پالازها، چهل تكه ها و پرده ها محصول دستان هنرمند زنان روستاست. بيشتر آشپزخانه ها در كندوان، به علت نبودن دودكش و فضاي كافي در محوطه داخل خانه ها و براي پرهيز از دود تنور، بيرون كندوها و در دامنه هاي كوه ساخته شده اند.بيشتر زنان روستاي كندوان باسواد هستند و درصد بي سوادان اين روستا حتي از تبريز هم كمتر است. ضرورت توجه بيشتر به كندوان كندوان با وجود همه ويژگي هايي كه گفته شد يك روستاي به شدت محروم است، شايد به اين دليل كه از ظرفيت هاي آن به درستي استفاده نمي شود.با وجود اين همه گردشگر داخلي و خارجي مي توان اين روستا را به يك روستاي آباد با ده ها مركز اقامتي و سياحتي تبديل كرد، محصولات لبني و دامي و باغي اين منطقه مي تواند با شكل بهداشتي توليد، فرآوري، بسته بندي و به فروش برسد. مي توان كارخانه توليد آب معدني و دوغ در منطقه احداث كرد. شايد اگر كندوان در هر كشور ديگري بود سالانه ميليون ها درآمد ارزي براي آن كشور به همراه داشت. اما كندوان ايران هنوز با مشكلاتي به سختي صخره هايش دست و پنجه نرم مي كند. كسي چه مي داند، شايد عده اي فكر مي كنند همين محروميت و شبيه بودن زندگي اين آدم ها به دوران غارنشيني بشر است كه جذابيت دارد و باعث جذب گردشگر مي شود
برگرفته از سایت خبرنگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر